Prof. Dr. İhsan Doğramacı 3 Nisan 1915'te, o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'nun parçası olan Kuzey Irak'ta, Erbil'de doğdu. Nüfuzlu bir Türkmen ailesinin oğlu olan İhsan Doğramacı'nın babası Doğramacızade Ali Paşa, Erbil Belediye Başkanı idi. Annesi İsmet Hanım, uzun yıllar Osmanlı Meclis-i Mebusan'ında Kerkük mebusu olarak görev yapmış, Kırdarzade Mehmet Ali Bey'in kızıydı.

İhsan Doğramacı Erbil'deki Türkçe ilköğretiminin ardından Beyrut Amerikan Kolejini bitirdi. Üç yıl Bağdat Tıp Fakültesi'ne devam etti, daha sonra eğitimini İstanbul Tıp Fakültesi'nde tamamlayarak 1938'de tıp doktoru olarak mezun oldu.

Ankara Numune Hastanesinde Profesör Albert Eckstein'in yanında pediatri uzmanı oldu. Uzmanlık sonrası çalışmalarını Harvard Üniversitesi'ne bağlı Boston Çocuk Hastanesi ve Washington Üniversitesine bağlı St. Louis Çocuk Hastanesi'nde sürdürdü.

İhsan Doğramacı 1947 yılında ailesiyle birlikte Ankara'ya yerleşti. Genç çocuk hekimi Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde hızlı bir mesleki ve akademik gelişme göstererek 1949 yılında doçent, 1955 yılında da profesör oldu.

İhsan Doğramacı 1955 yılında Ankara Üniversitesi'ne bağlı Çocuk Sağlığı Enstitüsü'nü kurdu. 1961 yılında kadar bu enstitüye Türkiye'nin ilk hemşirelik, beslenme ve diyabetik, fizik tedavi ve rehabilitasyon ve tıbbi teknoloji yüksekokullarını ekledi. Ardından, Ankara Üniversitesi'ne bağlı ikinci bir tıp fakültesi olarak Hacettepe Tıp ve Sağlık Bilimleri Fakültesi'ni ve Diş hekimliği Yüksekokulu'nu kurma çalışmalarına başladı.

Profesör Doğramacı 1963 yılında Ankara Üniversitesi Rektörü oldu ve bu görevini 1965 yılına kadar sürdürdü. 1965-1967 döneminde de Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığını yürüttü. 1967 yılında Hacettepe Tıp Fakültesi ile Çocuk Sağlığı Enstitüsünü birleştirerek Hacettepe Üniversitesini oluşturdu. 1975 yılına kadar bugün Türk yükseköğretiminde çok önemli bir yere sahip olan bu üniversitenin rektörlüğünü yürüttü. Hacettepe Üniversitesindeki rektörlük süresinin tamamlanmasından sonra Paris Descartes Üniversitesine Pediatri Profesörü olarak atandı.

1980 yılında, Türkiye'deki yükseköğretim sistemini düzenleyecek yeni bir yasanın hazırlıklarına danışmanlık yapmak üzere Türkiye'ye davet edildi.

İhsan Doğramacı 1981 yılında kurulan Yükseköğretim Kurulu'nun ilk başkanı olarak görev aldı ve bu görevini yaklaşık 11 yıl sürdürdü. Bu dönem boyunca ülkemizde yükseköğretimde okullaşma oranında hızlı bir artış görüldü ve üniversitelerimiz ülke çapında yaygınlaşmaya başladı. Bilimsel yayınlarda da ciddi artışlar ortaya çıktı.

Profesör Doğramacı, bugün sayıları 50'ye yaklaşan Vakıf Üniversitelerine öncülük ederek 1984 yılında Ülkemizdeki ilk Vakıf Üniversitesi olan Bilkent Üniversitesini kurdu ve Üniversitenin Mütevelli Heyeti Başkanı oldu.

İhsan Doğramacı 1946'da henüz 31 yaşındayken Dünya Sağlık Örgütü'nün kuruluşunda görev alma ve örgütün Anayasasını imzalama şansına sahip olmuştur. Daha sonra Dünya Sağlık Örgütü adına dünyanın çeşitli bölgelerinde yeni tıp ve sağlık bilimleri okullarının kuruluşu ile ilgili danışmanlık yapmıştır. Bu çerçevede Kanada, Brezilya, Nijerya ve Kamerun'da tıp merkezlerinin ve okullarının kurulmasına bizzat öncülük etmiştir.

İnsan Doğramacı Dünya Sağlık Asamblesinde 6 yıl boyunca Türk delegasyonunun başkanlığını yapmış, 1976'da Avrupa bölgesi ülkeleri başkanı ve Asamblenin ikinci başkanı olarak görev yapmıştır.

UNICEF'in program komitesine üç dönem, Yönetim Kuruluna da iki dönem başkanlık yapan Doğramacı 1968 yılında başkanlığına seçildiği Uluslararası Pediatri Kurumunun çeyrek yüzyıl boyunca başkan ve genel direktörlüğü görevini yürütmüştür.

İhsan Doğramacı çok sayıda ödül, madalya ve nişanın sahibi olmuştur. Aralarında Amerika Birleşik Devletleri, Finlandiya, Fransa, İngiltere, İtalya, Japonya ve Mısır'ın bulunduğu 14 ülkedeki 26 üniversiteden fahri doktor unvanı almıştır.

Doğramacı'nın tıp ve sağlık bilimleri alanında çok sayıda bilimsel makalesi, kitap bölümü ve kitabı bulunmaktadır. Kendisi Arapça, Farsça, Almanca, İngilizce ve Fransızca dillerini çok iyi derecede bilmekteydi.

Avrupa Konseyi 1998 yılında Viyana'da yapılan bir törenle kendisine Barış, Adalet ve Hoşgörü Ödülünü vermiştir.

Azerbaycan, Dominik Cumhuriyeti, Estonya, Finlandiya, Fransa, İran ve Polonya gibi birçok devletin başkanı Profesör Doğramacı'ya ülkenin en yüksek nişanlarını sunmuşlardır. Mısır Parlamentosu ve pek çok ulusal kurum Doğramacı'ya en değerli ödüllerini vermişlerdir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi kendisine Devlet Üstün Hizmet Madalyasını tevcih etmiştir.

Profesör Doğramacı'nın yaklaşık 95 yıllık hayatı çocuklara, gençlere ve tüm insanlığa hizmet aşkıyla geçmiştir. Kendisi, sadece Türkiye'ye değil dünyanın pek çok ülkesine verdiği hizmet ve sunduğu katkılarla sağlık, eğitim ve bilim için yarattığı kurumlarla daima hatırlanacaktır.

yok.gov.tr

Anahtar Kelimeler: İlk YÖK Başkanı, İhsan DOĞRAMACI

Okunma: 1869